Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Rocznie zapada na niego w Polsce około 18 tys. osób. Jest drugim, po raku płuca, nowotworem wśród wszystkich zachorowań w polskiej populacji. Rozwija się długo, nawet przez kilka lat i może nie dawać żadnych objawów. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie choroby
Jak i gdzie rozwija się rak jelita grubego
Nowotwór ten rozwija się powoli. Zaczyna się od łagodnych zmian, tzw. polipów, w obrębie jednej części jelita grubego – kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy lub odbytnicy.
Jakie są przyczyny raka jelita grubego
Najczęstsze przyczyny raka jelita grubego to:
- uwarunkowania genetyczne
- gruczolaki w jelicie grubym
- stany zapalne jelit
- nieprawidłowa dieta
- nadużywanie alkoholu i papierosów
- siedzący tryb życia.
Jakie objawy powinny Cię zaniepokoić
Objawy tej choroby zależą od stopnia jej zaawansowania, a także umiejscowienia. We wczesnych stadiach może nie dawać żadnych symptomów, dlatego tak ważna jest profilaktyka.
Najczęściej występujące objawy to:
- powtarzające się krwawienie z odbytnicy lub krew w stolcu
- zmiana rytmu wypróżnień – pojawienie się i utrzymanie biegunki lub zaparcia bez przyczyny
- ból i skurcze brzucha
- utrata masy ciała
- anemia, osłabienie i brak apetytu.
Lekarz dobiera badania w zależności od rodzaju objawów.
Co możesz zrobić, by uniknąć raka jelita grubego
- utrzymuj prawidłową masę ciała – Twoje BMI (masa ciała/wzrost) powinno się mieścić w przedziale 18,5–24,9
- jedz zdrowo – skorzystaj z darmowych planów żywieniowych na portalu diety NFZ
- ruszaj się regularnie – spacery, nordic walking czy jazda na rowerze sprawiają, że jelita lepiej pracują
- badaj się – sprawdź, czy kwalifikujesz się do programu badań przesiewowych i zrób (bezpłatnie) kolonoskopię.
Co to jest kolonoskopia
Kolonoskopia jest badaniem, podczas którego lekarz może dokładnie obejrzeć jelito od środka. Pozwala wykryć zmiany i podjąć szybko leczenie. W zależności od wskazań medycznych badanie może być przeprowadzone w znieczuleniu miejscowym lub znieczuleniu ogólnym. Wczesne wykrycie choroby znacznie zwiększa skuteczność leczenia.
Jak wygląda badanie
Nie potrzebujesz skierowania. Możesz wybrać dogodną dla Ciebie placówkę, która realizuje program przesiewowy. W niej dowiesz się o szczegółach badania i wypełnisz ankietę. Jeśli zostaniesz zakwalifikowany, to:
- przejdziesz badanie kolonoskopii – trwa ono od 15 do 40 minut
- nie odczujesz dyskomfortu – badanie odbędzie się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, w zależności od wskazań medycznych
- będziesz miał pobrane wycinki lub usunięte polipy wielkości do 15 mm
- pobrany materiał trafi do badania histopatologicznego – żeby wykluczyć niebezpieczne zmiany
- otrzymasz wynik oraz zalecenia dotyczące ewentualnego leczenia i kolejnego badania profilaktycznego.
Kto może się zbadać?
Możesz wziąć udział w programie przesiewowych badań w kierunku wczesnego wykrywania zmian w jelicie grubym, finansowanym przez NFZ, jeśli:
- nie masz objawów sugerujących nowotwór jelita grubego
- nie miałeś wykonanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat
- spełniasz kryterium wiekowe:
- 50-65 lat
- 40-49 lat – jeśli Twój krewny pierwszego stopnia miał diagnozę nowotworu jelita grubego.
Badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego są także współfinansowane z Funduszy Europejskich. W badaniach tych mogą wziąć udział m.in. osoby poniżej 40 roku życia, spełniające określone kryteria.
masz 25-49 lat i jesteś z rodziny z zespołem Lyncha
masz 20-49 lat i w Twojej rodzinie występuje zespół polipowatości rodzinnej gruczolakowatej (FAP)
Program badań przesiewowych raka jelita grubego – profilaktyczne badanie kolonoskopowe można wykonać w następujących placówkach w woj. małopolskim :
żródło: https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/kolonoskopia-badanie-ktore-ratuje-zycie, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/rak-jelita-grubego-profilaktyka
.